top of page

Addison Hastalığı Nedir ?

Addison hastalığı, adrenal bezlerin yetersiz hormon üretimi ile karakterize edilen bir endokrin bozukluktur. Adrenal bezler, böbrek üstü bezleri olarak da bilinen küçük bezlerdir ve vücuttaki stresle başa çıkma, tuz-su dengesini kontrol etme ve enerji düzenleme gibi önemli işlevlere sahiptir. Addison hastalığı, bu bezlerin kortizol ve aldosteron gibi hayati hormonları yeterince üretememesi durumunu ifade eder.

eqweq.jpg

  1. Adrenal Bezlerin Rolü:

    • Adrenal bezler, böbrek üstü bezleri olarak bilinir.

    • Kortizol, aldosteron ve adrenalini içeren önemli hormonları üretirler.

  2. Addison Hastalığı Nedenleri:

    • En yaygın neden, vücudun kendi bağışıklık sisteminin adrenal bezlere saldırması sonucu ortaya çıkan otoimmün tepkilerdir.

    • Diğer nedenler arasında enfeksiyonlar, tümörler, adrenal bezlere zarar veren cerrahi müdahaleler veya kortikosteroid ilaçlarının ani kesilmesi bulunabilir.

  3. Belirtiler:

    • Kronik yorgunluk

    • Kas zayıflığı

    • Düşük kan basıncı

    • Deride bronzlaşma (hiperpigmentasyon)

    • İştah kaybı ve kilo kaybı

  4. Addison Krizi:

    • Tedavi edilmeyen veya yetersiz tedavi gören Addison hastalığında ciddi bir komplikasyon olan adrenal krizler oluşabilir.

    • Addison krizi, tehlikeli düşük kan basıncı, şiddetli kas zayıflığı, bayılma ve hatta şuur kaybını içerebilir.

  5. Teşhis:

    • Kortizol ve aldosteron seviyelerinin ölçülmesi

    • Adrenokortikotropin (ACTH) stimülasyon testi

  6. Tedavi:

    • Adrenal hormon replasman tedavisi: Kortizol ve aldosteronu yerine koymak için ilaçlar kullanılır.

    • Sodyum ve potasyum dengesini düzenlemek amacıyla özel diyetler.

Addison Hastalığı Belirtileri

  1. Kronik Yorgunluk ve Halsizlik:

    • Sürekli düşük enerji seviyeleri, dayanıklılık kaybı ve genel halsizlik.

  2. Kilo Kaybı ve İştahsızlık:

    • İştah kaybı ve kilo kaybı, hastalığın ilerlemesiyle birlikte görülebilir.

  3. Düşük Kan Basıncı:

    • Özellikle ayakta durma veya oturma pozisyonundan hızlı kalkma sonrasında düşük kan basıncı (ortostatik hipotansiyon).

  4. Kas Zayıflığı ve Ağrı:

    • Kas güçsüzlüğü ve ağrı, özellikle sırt, bacaklar ve kas gruplarında.

  5. Deride Bronzlaşma (Hiperpigmentasyon):

    • Adrenal bezlerin uyarılmasının azalması nedeniyle ciltte bronzlaşma veya kahverengi lekelenme.

  6. Mide Bulantısı ve Kusma:

    • Mide bulantısı, kusma ve karın ağrısı.

  7. Hipoglisemi (Düşük Kan Şekeri):

    • Yetersiz kortizol seviyeleri, kan şekerinin düzenlenmesini etkileyebilir ve hipoglisemiye yol açabilir.

  8. Tuz Denge Bozuklukları:

    • Aldosteron eksikliği nedeniyle tuz ve su dengesinde sorunlar, düşük kan sodyumu (hiponatremi) ve yüksek kan potasyumu (hiperkalemi) gibi durumlar.

  9. İrritabilite ve Depresyon:

    • Ruhsal durum değişiklikleri, irritabilite ve depresyon.

  10. Adrenal Krizler:

    • Tedavi edilmeyen Addison hastalığı durumunda, şiddetli ve yaşamı tehdit eden adrenal krizler ortaya çıkabilir. Bu krizler şuur kaybı, şiddetli düşük kan basıncı ve elektrolit dengesizlikleri içerebilir.

Addison Hastalığı Nedenleri

  1. Otoimmün Tepkiler:

    • Addison hastalığının en yaygın nedeni, vücudun kendi bağışıklık sisteminin adrenal bezlere saldırmasıdır.

    • Bağışıklık sistemi, yanlışlıkla adrenal bezleri yabancı bir tehdit olarak algılar ve bunlara karşı antikorlar üretir, bu da bezlerin hasar görmesine ve hormon üretiminde azalmaya neden olur.

  2. Enfeksiyonlar:

    • Tüberküloz gibi kronik enfeksiyonlar adrenal bezlere zarar verebilir.

    • Mantar enfeksiyonları veya diğer nadir enfeksiyonlar da Addison hastalığına neden olabilir.

  3. Tümörler:

    • Adrenal bezlerdeki tümörler, özellikle kanserli tümörler, normal dokuları etkileyerek Addison hastalığına neden olabilir.

    • Tümörler, adrenal bezlerin normal hormon üretimini engelleyebilir.

  4. Cerrahi Müdahaleler:

    • Adrenal bezlere yapılan cerrahi müdahaleler veya travmalar, bezlerde hasara neden olabilir.

    • Bu durum özellikle tümörlerin çıkarılması için yapılan operasyonlarda ortaya çıkabilir.

  5. Kortikosteroid İlaçların Ani Kesilmesi:

    • Uzun süreli kortikosteroid ilaçları (örneğin, prednizon) kullanımının ani kesilmesi, adrenal bezlerin normal fonksiyonlarını geri kazanma sürecini bozabilir ve Addison hastalığına neden olabilir.

  6. Genetik Faktörler:

    • Addison hastalığı genellikle genetik yatkınlıkla ilişkilidir.

    • Bazı genetik sendromlar veya aile öyküsü, hastalığın gelişme riskini artırabilir.

Addison Hastalığı Tedavisi

Addison hastalığı tedavisi, adrenal bezlerin yeterli miktarda hormon üretememesi durumunu düzeltmeye yönelik bir yaklaşımı içerir. Tedavi genellikle hayat boyu devam eder ve hormonal dengenin sağlanması, semptomların kontrolü ve hastanın normal bir yaşam sürmesini sağlamayı amaçlar. İşte Addison hastalığı tedavisinde kullanılan temel yöntemler:

  1. Hormon Replasman Tedavisi:

    • Addison hastalığının temel tedavisi, eksik olan hormonları yerine koymak için hormonal tedavidir.

    • Kortizol ve aldosteronun eksikliği için genellikle oral kortikosteroid ilaçları (örneğin, hidrokortizon) kullanılır.

    • Dozlar genellikle bireysel ihtiyaçlara göre ayarlanır ve günlük yaşam aktivitelerine, stres durumlarına ve enfeksiyonlara göre uyarlanabilir.

  2. Tuz ve Potasyum Dengeleyici İlaçlar:

    • Aldosteron eksikliğine bağlı olarak ortaya çıkan elektrolit dengesizlikleri için tuz ve potasyum takviyeleri alınabilir.

  3. Stres Durumları ve Acil Durum Tedavisi:

    • Stres durumları, cerrahi müdahaleler veya diğer acil durumlar Addison krizine neden olabilir.

    • Bu durumlar için özel tedavi protokolleri ve hastaların dozlarını artırmaları gerekebilir.

  4. Diyet ve Sıvı Alımı:

    • Yeterli sıvı alımı ve tuzlu bir diyet, aldosteron eksikliğine bağlı elektrolit dengesizliklerini düzenlemeye yardımcı olabilir.

  5. Düzenli Tıbbi Takip:

    • Addison hastaları, düzenli tıbbi kontrol ve izlemeye ihtiyaç duyar.

    • Hormon düzeyleri ve genel sağlık durumu düzenli olarak kontrol edilmelidir.

  6. Acil Durum Kiti:

    • Addison hastalarının acil durumlar için bir acil durum kitine sahip olmaları önemlidir.

    • Bu kit genellikle intramüsküler kortizol enjeksiyonu içerir ve acil durumlarda kullanılmak üzere hazır bulunmalıdır.

bottom of page